Miasto Sulejówek

Upamiętnienie 81. rocznicy zagłady żydowskich mieszkańców gminy Sulejówek

Reprezentanci władz samorządowych i mieszkańców Sulejówka upamiętnili 81. rocznicę zagłady społeczności żydowskiej Cechówki/Miłosny z utworzonej 1 kwietnia 1939 r. gminy Sulejówek. Tragicznym dniem ostatniej zbiórki naszych Sąsiadów był 19 sierpnia 1942 r., po przewiezieniu zamkniętymi wagonami kolejowymi zostali zagazowani w obozie zagłady Treblinka nocą 19/20 sierpnia. Biało-niebieska wiązanka z biało-czerwoną szarfą złożona została w niedzielę 20 sierpnia wieczorem pod pomnikiem Ofiar II Wojny Światowej.  

Akcja Reinhardt, czyli zorganizowane wymordowanie Żydów w Generalnym Gubernatorstwie, dla największego getta warszawskiego zaczęła się 22 lipca 1942 r. i trwała w głównej fazie do 23 września. Niemcy niespodziewanie zrobili 19-21 sierpnia przerwę na rampie Umschlagplatz i w tych dniach wymordowali Żydów podwarszawskich – między innymi z Okuniewa, Cechówki/Miłosny, Rembertowa, Otwocka, Falenicy, Mińska Mazowieckiego. W dokumentacji Treblinki pod datą 19 sierpnia 1942 r. wśród kilku transportów widnieje także z Rembertowa, liczebnie relatywnie „skromny”, bo obejmujący 1800 ofiar, gdy np. z Otwocka przywieziono 7000, a z Falenicy 6500.

 19 sierpnia 1942 r. na rampę do Rembertowa obecną ulicą Okuniewską brutalnie popędzona została społeczność żydowska z Cechówki/Miłosny, a także z Okuniewa. Miejscem przymusowej ostatniej zbiórki mieszkańców naszej gminy był skład materiałów budowlanych Izaaka Nejfelda (podczas okupacji oczywiście już nie jego), znajdujący się przy ulicy 3 Maja w miejscu obecnej poczty Sulejówek 3  i nieruchomości sąsiednich. Przed wojną było to centrum żydowskiej Cechówki/Miłosny, u zbiegu obecnych ulic 3 Maja i Głowackiego znajdował się mojżeszowy dom modlitwy. Liczba mieszkańców narodowości żydowskiej w gromadzie Cechówka/Miłosna na początku wojny sięgała tysiąca, gdy w gromadzie Sulejówek było ich jedynie kilkudziesięciu. Od 1941 r. Niemcy stopniowo deportowali ich do zbiorczego getta warszawskiego, do sierpnia 1942 r. przebywało w Cechówce/Miłośnie jeszcze kilkuset.

Na zdjęciach składający kwiaty:  Burmistrz Arkadiusz Śliwa, Przewodniczący Rady Miasta Daniel Dąbrowski oraz mieszkańcy – w tym m.in. Kacper Sakowicz, Szef Gabinetu Politycznego Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. 

Tekst Jacek Zalewski

Fot. Ryszard Jaworski, Kacper Sakowicz